Filozofia informatyki – serwis dydaktyczny
W nie tak dawno minionym wieku XX-tym filozofia osiągnęła dojrzałe stadium współistnienia z naukami szczegółowymi. Zaistniał wówczas nowy filozoficzny ruch, który wydał z siebie – nie od razu, lecz stopniowo – filozofie różnych nauk: matematyki, fizyki, logiki, biologii, informatyki… Zaczęli je uprawiać nie tylko filozofowie, ale także naukowcy, którzy potrzebowali czegoś na kształt świadomości własnych dziedzin: ich założeń, metod, powiązań z innymi naukami, a także… pewnego intuicyjnego wglądu w problemy jeszcze nierozwiązane (lub nawet niesformułowane).
O samej filozofii informatyki traktuje wstępnie niedługi szkic p.t. „Informatyka i filozofia”; bardziej wielowątkowo zaś wykład, któremu poświęciłem dalszą część tej strony.
Wykład nosi tytuł „Elementy filozofii i metodologii informatyki”, a odbywa się cyklicznie na wydziale MiNI PW. Z tego ostatniego powodu można go nazwać mniej formalnie „MiNI-spotkaniami z filozofią informatyki”
Gorąco zapraszam do dalszych lektur – Paweł Stacewicz.
MiNI-spotkania z filozofią informatyki
I. Wprowadzenie
- Zaproszenie do MiNI-spotkań z filozofią informatyki.
- Ramowy program wykładu: Elementy filozofii i metodologii informatyki.
- Regulamin przedmiotu: Elementy filozofii i metodologii informatyki.
- Tematy esejów zaliczeniowych.
II. Szkice i slajdy do wykładów
- Informatyka i filozofia (tekst)
- Czym zajmuje się filozofia informatyki? (slajdy)
- Filozofia i jej historia wobec nauk szczegółowych (tekst)
- O pojęciu informacji (tekst)
- Algorytmy. Uwagi metodologiczne (tekst)
- Gottfried Wilhelm Leibniz. Matematyk, filozof, wizjoner (slajdy).
- Obliczalność i nieobliczalność (slajdy).
III. Lektury i materiały pomocnicze
- Historia komputerów: wyciąg z pierwszego rozdziału książki W. Ducha “Fascynujący świat komputerów”.
- Mini-kronika informatyki: krótki artykuł Witolda Marciszewskiego opublikowany w roku 2000, w czasopismie “Computer World”.
- Leibnizjańskie inspiracje informatyki: tekst naukowy Kazimierza Trzęsickiego, kompendium wiedzy o pre-informatycznych ideach Leibniza i ich wkładzie w historię informatyki.
- Wszechświat jako komputer i sprawy ostateczne: krótki artykuł Witolda Marciszewskiego, nawiązujący do myśli Leibniza, opublikowany w roku 1999, w czasopiśmie “Computer World”.
- Czat z duchem G.W. Leibniza: fikcyjna rozmowa z XVII-wiecznym uczonym, opracowana pierwotnie w ramach projektu popularyzatorskiego “Archipelag matematyki”.
- Maszyny liczące a inteligencja (ang. Computing Machinery and Intelligence): głośny artykuł A. Turinga o sztucznej inteligencji i jej perspektywach, zaczerpnięty z witryny www.kognitywistyka.net.
- Granice matematyki: wyciąg z książki G. Chaitina w przekładzie P. Czarnoty, z ciekawą przedmową J. Dębowskiego (wybrany artykuł zawiera ważne informacje o odkrytej przez Chaitina liczbie nieobliczalnej Omega).
- O problemach rozstrzygalności: artykuł naukowy Kazimierza Trzęsickiego o genezie i historii zagadnienia rozstrzygalności (od pierwszych sformułowań Davida Hilberta, przez słynne odkrycia Kurta Gödla, aż do propozycji Alana Turinga).
- Informacja, algorytm, automat: krótki wyciąg z pierwszego rozdziału książki P. Stacewicza “Umysł a modele maszyn uczących się”, zawierający podstawowe informacje o trzech kluczowych pojęciach informatyki.
- Komputery, wyobraźnia i filozofia: artykuł naukowy Pawła Polaka o wpływie technologii informatycznych na sposób myślenia filozofów (o świecie i umyśle).
- Czy powstaną maszyny autonomiczne? – esej autorstwa P. Stacewicza, jeden z rozdziałów książki “Umysł-Komputer-Świat. O zagadce umysłu z informatycznego punktu widzenia”.
IV. Wyróżnione prace studentów
- Czy świadomość można zdefiniować i/lub wymodelować komputerowo? — praca p. Jowity Hąci, studentki II roku wydziału MiNI, z roku 2011 (razem z komentarzem wykładowcy).
- Inteligentne maszyny. Czy to możliwe? — praca p. Piotra Molskiego, studenta II roku wydziału MiNI, z roku 2011 (razem z komentarzem wykładowcy).
- Uwagi na temat twierdzenia Gödla — praca p. Mateusza Ulińskiego, studenta II roku wydziału MiNI, z roku 2012.
- (In) determinizm umysłu — praca p. Pawła Paradowskiego, studenta II roku wydziału MiNI, z roku 2012.